ເຕັກນິການລ້ຽງ ແລະ ການຂະຫຍາຍພັນປາເໝັ້ນ

ປາເໝັ້ນເປັນປານໍ້າຈືດຊະນິດໜຶ່ງ Osphronemus exodn ມີແຫຼ່ງກຳເນີດ, ,ແຜ່ຂະຫຍາຍພັນໃນພາກພື້ນອາຊີອາຄະເນ ແລະ ເປັນປາພື້ນເມືອງຂອງລາວເຊິ່ງພົບເຫັນຫຼາຍໃນອ່າງນໍ້າງື່ມ, ແມ່ນໍ້າຂອງ ແລະ ສາຂາແມ່ນໍ້າຂອງໃນ ສປປ ລາວ. ປາເໝັ້ນຂະນາດໃຫ່ຍສຸດ ເຊີ່ງມີນໍ້າໜັກ 6-7 ກີໂລກຼາມ ມີຄວາມຍາວ 65 ຊັງຕີແມັດ ຢູ່ໃນຕະກຸນດຽວກັນກັບປາສະລິດແຕ່ມີຂະໜາດໃຫ່ຍກວ່າມີຊີ້ນແໜ້ນ, ນຸ້ມ ແລະ ມີລົດຊາດແຊບດີ ເຊີ່ງໄດ້ຮັບຄວາມນິຍົມຈາກປະຊາຊົນຜູ້ບໍລິໂພກທັງພາຍໃນ ແລະ ຕ່າງປະເທດ ສາມາດປຸ່ງແຕ່ງອາຫານໄດ້ຫຼາຍຊະນິດ, ປາເໝັ້ນ ເປັນປາທີ່ລ້ຽງງ່າຍ, ໃຫຍ່ໄວມີຄວາມທົນທານກັບສະພາບແວດລ້ອມ ແລະ ພະຍາດເປັນຢ່າງດີ, ສາມາດລ້ຽງທັງໃນໜອງ ແລະ ກະຊັງ ມີການຈະເລີນເຕີບໂຕພໍສົມຄວນສາມາດແຜ່ຂະຫຍາຍພັນໄດ້ໂດຍລ້ຽງເພື່ອຂາຍ, ເປັນປາຊີ້ນ ຫຼື ປາສວຍງາມ ສາມາດເປັນປາພໍ່ແມ່ພັນເມື່ອມີອາຍຸໄດ້ 3 ປີ ຈະມີນໍ້າໜັກປະມານ 3-3,5 ກິໂລກຼາມ ຄວາມດົກຂອງໄຂ່ມີ 3,000-4,000 ໜ່ວຍຕໍ່ປາແມ່ 1 ໂຕ.

1. ການລ້ຽງທອມພໍ່-ແມ່ພັນ
ການກະກຽມໜອງປາພໍ່-ແມ່ພັນ ກໍ່ປະຕິບັດເຊັ່ນດຽວກັບປາຊະນິດອື່ນໆໃຫ້ອາຫານທີ່ມີທາດໂປຼຕີປະມານ 16-18% ແຕ່ໃນໄລຍະ 3 ເດືອນກ່ອນການປະສົມພັນທຽມຕ້ອງໃຫ້ອາຫານທີ່ມີໂປຣຕີນສູງກວ່າ 30% ຂື້ນໄປ, ຄວນປ່ຽນນໍ້າໃນໜອງປາພໍ່-ແມ່ພັນເລື້ອຍໆ ໃຫ້ອາຫານເສີມປະເພດຜັກບົ້ງ ແລະ ຫຍ້າຕ່າງໆທີ່ຫາໄດ້ໃນທ້ອງຖິ່ນ.

2. ການປ່ອຍປາປະສົມແບບທຳມະຊາດ
ໜອງປະສົມພັນປາເໝັ້ນຄວນມີຂະໜາດ 600-1,600 ຕາແມັດ, ການກຽມໜອງແມ່ນແບບດຽວກັນກັບການລ້ຽງທອມປາຊະນິດອື່ນໆ ຈາກນັ້ນມາປ່ອຍປະສົມພັນໃນອັດຕາສ່ວນ ປາແມ່ 100 ໂຕຕໍ່ປາຜູ້ 100 ໂຕ/ໄລ່ ໃນບໍລິເວນໜ້ານໍ້າຄວນສ້າງບ່ອນຮົ່ມ ຂະໜາດ 10 ຕາແມັດ ເພື່ອປ້ອງກັນແສງແດດໃນເວລາແດດຮ້ອນ.
3. ການສ້າງຮັງໄຂ່
ຮັງໄຂ່ສຳລັບໃຫ້ປາເໝັ້ນ ແມ່ນເຮັດດ້ວຍໄມ້ໄຜ່ ແລະ ໃຍກາບພ້າວແຫ້ງທີ່ເປັບຮູບໂຕວາຍ, ມີຂະໜາດເສັ້ນຜ່າກາງປະມານ 30 ຊັງຕີແມັດເອົາໄປປະໄວ້ແຄມໜອງໂດຍປິ່ນປາກລົງໜອງໃຫ້ຈົມ ແລະ ງາຽງປະມານ 40 ອົງສາ ແລ້ວປັກຫຼັກໄວ້ຕາມແຄມໜອງໃນໄລຍະຫ່າງກັນປະມານ 2 ແມັດ. ຕາມທຳມະຊາດແລ້ວປາສາມາດວາງໄຂ່ໃນໜອງໂດຍປາໂຕຜູ້ຊ່ວຍໃນການສ້າງຮັງໄຂ່ທີ່ມີລັກສະນະຮູບວົງກົມ ແລະ ມີຮູທາງກາງປະມານ 10 ຊັງຕີແມັດ ເມື່ອສ້າງຮັງສຳເລັດພາຍໃນ 7 ວັນປາຈະວາງໄຂ່ໂດຍສັງເກດເຫັນຄາບນໍ້າມັນທີ່ອອກຈາກເປືອກໄຂ່ລອຍຢູ່ບໍລິເວນດັ່ງກ່າວ ປາຜູ້ຈະເຝົ່າບໍລິເວນບ່ອນວາງໄຂ່ໃນແຕ່ລະວັນຈະສັງເກດເຫັນວ່າມີນໍ້າມັນລອຍຢູ່ບໍລິເວນເໜືອໜ້ານໍ້າບ່ອນຮັງໄຂ່ເວລາກວດກາເບິ່ງ ຖ້າວ່າມີໃຍກາບພ້າວອັດຮັງໄຂ່ສະແດງວ່າປາໄດ້ໄຂ່ໃສ່ຮັງແລ້ວ

4. ການຟັກໄຂ່
ເມືອສັງເກດເຫັນວ່າປາວາງໄຂ່ແລ້ວ ກໍ່ທຳການເກັບໄຂ່ຈາກຮັງຂື້ນມາຟັກ, ການເກັບໄຂ່ຄວນເກັບໃນຕອນເຊົ້າ 6-7 ໂມງ ຫຼື ຕອນແລງ 5-6 ໂມງ ໄຂ່ຂອງປາເໜັ້ນເປັນໄຂ່ຟູມີນໍ້າມັນຫຼາຍມີຂະໜາດເສັ້ນຜ່ານສູນກາງ 2-3 ມິລີແມັດ ຄວນພະຍາຍາມ ລ້າງນໍ້າມັນອອກເສຍກ່ອນ ດັ່ງນັ້ນ ຈະເຮັດໃຫ້ການຟັກໄຂ່ບໍ່ໄດ້ດີ, ຈາກນັ້ນຈິ່ງນຳໄຂ່ປາມາຟັກໃສ່ຊາມມີຂະນາດເສັ້ນຜ່າກາງ 60 ຊັງຕີແມັດ, ຟັກໄຂ່ໄດ້ປະມານ 1,000-2,000 ໜ່ວຍ. ຊາມຟັກໄຂ່ກໍ່ຄວນຕິດຕັ້ງປໍ້າລົມໃສ່ເພື່ອເພີ່ມອົກຊີແຊໃນນໍ້າ, ອຸນຫະພູມນໍ້າໃນເວລາຟັກໄຂ່ສະເລ່ຍ 25-31 ອົງສາ PH ຂອງນໍ້າ 7-8 ແລະ ອົກຊີແຊນ 5-6 ມິລີກະກຼາມ/ລິດ ໄຂ່ປາຈະເບາະອອກເປັນໂຕພາບໃນ 7 ວັນ.
5. ການອະນຸບານ
ການກຽມໜອງອະນຸບານ: ໜອງອະນຸບານມີຂະໜາດ 800 ຕາແມັດແມ່ນມີການກະກຽມດັ່ງນີ້: ຕາກໜອງໃຫ້ແຫ້ງ 3-5 ວັນ ໃສ່ປູນຂາວ 10-15 ກີໂລກະກຼາມຕໍ່ຕາແມັດ ໃສ່ຝຸ່ນຄອກ 20-30 ກິໂລກະກຼາມຕໍ່100 ຕາແມັດ ໃສ່ປຸ໋ຍຢູເຮຍ 2 ກິໂລ/ 100 ຕາແມັດ, ຈາກນັ້ນ ຈຶ່ງປ່ອຍນໍ້າເຂົ້າໃນລະດັບ 1 ແມັດປະໄວ້ 3 ມື້ ແລ້ວນຳລູກປາເໜັ້ນມາປ່ອຍລົງລ້ຽງໃນອັດຕາຄວາມໜາແໜ້ນ 500 ໂຕ/ຕາແມັດ

6. ອາຫານ ແລະການໃຫ້ອາຫານ
ອາຫານທີ່ໃຊ້ເກືອປາເໜັ້ນນ້ອຍໄດ້ແກ່ປາປົ່ນ+ຮໍາອ່ອນ 1/1 ເກືອ 30 ກະລາມ/ປານ້ອຍ 1,000 ໂຕ/ວັນ ນອກຈາກໃຫ້ອາຫານແລ້ວໃນໄລຍະ 1-2 ອາທິດທຳອິດແມ່ນເກືອໄຮ່ແດງ ແລະ ຂີ້ກະເດືອນແດງ ຈາກນັ້ນຍັງໃຫ້ອາຫານເສີມຈຳພວກພືດຜັກ, ຫຍ້າຕ່າງໆໃຫ້ກິນທຸກໆວັນຕະຫຼອດເວລາການອະນຸບານຄວນກວດກາການກິນອາຫານຂອງລູກປາ, ຄຸນນະພາບນໍ້າ, ອຸນຫະພູມສະເລ່ຍ 29-33 ອົງສາເຊ , PH 6,8-8, ອົກຊີແຊນສະເລ່ຍ 5-7 ມິນລີກະກຼາມ/ລິດ. ອະນຸບານລູກປາ 45 ວັນ ລູກປາຈະມີຂະໜາດ 2-3 ຊັງຕີແມັດ ແລະ ອັດຕາການລອດຕາຍ 60-70% ຂອງຈຳນວນລູກປາທັງໝົດ.
7. ການລ້ຽງເປັນປາລຸ້ນ ຫຼື ປາຮາມ
ໜອງທີ່ເໝາະສົມໃນການຮາມ ຫຼື ລ້ຽງເປັນປາລຸ້ນຄວນມີເນື້ອທີ່ 1-2 ໄລ່ ຄວາມເລີກຂອງນໍ້າໃນລະດັບ 1-1,50 ແມັດ, ກ່ອນນຳລູກປາມາປ່ອຍຄວນປ່ອຍນໍ້າອອກຈາກໜອງໃຫ້ແຫ້ງປະມານ 5-6 ວັນ ອານາໄມໜອງໃຫ້ດີໃສ່ປູນຂາວ 20-30 ກິໂລກຼາມ/ໄລ່ ໃສ່ຝຸ່ນຄອກ (ຂີ້ງົວ, ຂີ້ຄວາຍ ຫຼື ຂີ້ໝູ) ປະມານ 20-30 ກິໂລກຼາມ/100 ຕາແມັດ ເອົານໍ້າປະໄວ້ 3-5 ວັນ ແລ້ວນຳລູກປາມາປ່ອຍ.

 ອັດຕາການປ່ອຍລູກປາ: ປາເໜັ້ນ 12-15 ໂຕ/ຕາແມັດ, ໃຫ້ອາຫານປະເພດອາຫານປາດຸກ ແລະ ເສີມ
ຈຳພວກຮໍາ, ຂີ້ເຕົ້າຮູ້, ຖົ່ວຕ່າງໆ, ແໜຫາງເຫີນ, ຜັກພືດນໍ້າ ແລະ ຫຍ້າ. ໃນໄລຍະລ້ຽງຕ້ອງໃສ່ຝຸ່ນຄອກທຸກໆ 2 ອາທິດ ໃສ່ເທື່ອໜຶ່ງໃນອັດຕາເຄິ່ງໜຶ່ງຂອງການໃສ່ເທື່ອທຳອິດ. ເມື່ອລ້ຽງໄດ້ 2-3 ເດືອນລູກປາຈະມີຂະໜາດຍາວ 10-15 ຊັງຕີແມັດ ຈາກນັ້ນຈຶ່ງນຳໄປລ້ຽງເປັນປາຊີ້ນ, ປາໃຫ່ຍ ຫຼື ປາຕະຫຼາດທີ່ຕ້ອງການ
 ສິ່ງທີ່ຄວນເອົາໃຈໃສ່
– ໄຮແດງ, ຂີ້ກະເດືອນເປັນອາຫານທີ່ຈຳເປັນໃນເວລາອະນຸບານ.
– ນຳໃຊ້ອາຫານທີ່ມີຢູ່ໃນທ້ອງຖິ່ນໃຫ້ຫຼາຍຂື້ນເພື່ອຫຼຸດຜ່ອນອາຫານສຳເລັດຮູບທີ່ມີລາຄາແພງຈະເປັນການປະຍັດຕົ້ນທືນອາຫານທີ່ມີທາດໂປໂຮເຕອິນສູງຈະຊ່ວຍໃຫ້ປາໃຫ່ຍໄວກວ່າລ້ຽງດ້ວຍແຕ່ພືດຢ່າງດຽວ
– ພັນທີ່ນຳມາລ້ຽງຄວນເປັນແນວພັນທີ່ມີຄຸນນະພາບດີ
– ຮັກສາລະດັບຂອງນໍ້າໃນໜອງໃຫ້ພຽງພໍ
– ຖ້າມີບັນຫາໃນການລ້ຽງຄວນປືກສາວິຊາການ ຫຼື ປືກສາວິຊາການກະສິກຳທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ

ແຫຼ່ງຂໍ້ມູນ: file:///C:/Users/HP/Downloads/ptctZ1JbBP9Hc0iA.pdf

https://www.rakbankerd.com/agriculture/print.php?id=2865&s=tblanimal

https://www.facebook.com/384313785106079/posts/583537405183715/